Nowy Rok zawsze wiąże się z szeregiem zmian przepisów prawa. W tym roku zmiany dotyczą także Kodeksu Etyki Lekarskiej, który po 20 latach od ostatniej zmiany, dnia 1 stycznia 2025 r. zyskał nowe brzmienie.
CO SIĘ ZMIENIA?
Główne zmiany dotyczą:
- wykorzystania mediów społecznościowych przez lekarzy;
- korzystania z narzędzi opartych na sztucznej inteligencji w trakcie świadczenia
usług zdrowotnych;
- reklamowaniu usług lekarza;
- wykorzystania teleporad;
- podkreślenia obowiązków lekarza wobec pacjenta.
AI DLA LEKARZA
Nowy Kodeks wprowadza zapisy dotyczące korzystania z AI w postępowaniu diagnostycznym.
Zgodnie z nowym Kodeksem lekarz może w postępowaniu diagnostycznym, leczniczym lub zapobiegawczym korzystać z algorytmów sztucznej inteligencji o ile:
- poinformuje o tym pacjenta i uzyska jego zgodę;
- będzie stosować algorytmy certyfikowane i dopuszczone do użytku medycznego;
- będzie je traktować pomocniczo i to on będzie podejmować ostateczną decyzję diagnostyczną.
Zaadresowanie kwestii wykorzystania sztucznej inteligencji w medycynie, w czasach kiedy użytkowanie narzędzi opartych na AI powoli staje się codziennością należy ocenić pozytywnie. Pojawia się jednak pytanie, czy konieczność uzyskania zgody pacjenta na skorzystanie z takich narzędzi, nie stanie się jednak zbędnym formalizmem.
REKLAMA
Duża zmiana w Kodeksie Etyki dotyczy również reklamy świadczenia usług przez lekarza. W dotychczasowym brzmieniu Kodeksu wprost przesądzano, że „wszelkie reklamowanie się jest zabronione”.
W znowelizowanym Kodeksie pozostawiono stwierdzenie, że lekarz tworzy swoją zawodową opinię na podstawie wyników swojej pracy. Jednak usunięto bezwzględny zakaz reklamy. Obecnie lekarz możeposługiwać się informacją o oferowanych usługach z zastrzeżeniem jej zgodności z etyką.
Co ważne poprzez informację o oferowanych usługach rozumie się każdą formę przekazu mającą na celu upowszechnianie wizerunku lekarza lub jego usług zawodowych.
Trzeba pamiętać, że niedopuszczalne jest wykorzystywanie autorytetu lekarza do promowania usług niezwiązanych z wykonywaniem zawodu.
TELEPORADY
Zmianie uległ zapis w Kodeksie związany z udzielaniem teleporad, jednak jego ostateczne brzmienie znacznie odbiega od propozycji NRL z 2023 r.
Zamiarem NRL było maksymalne ograniczenie teleporad – wskazanie, że kontakt osobisty jest najwłaściwszy w relacji lekarz-pacjent oraz obowiązek informowania pacjentów o ograniczeniach wynikających z teleporad.
Tymczasem nowy art. 9 Kodeksu stwierdza jedynie, że to lekarz po ocenie stanu pacjenta wybiera taką formę konsultacji, która zapewnia pacjentowi dostępną jakość i ciągłość opieki medycznej. W ten sposób obarcza się lekarza właściwym doborem nie tylko metody leczenia, ale również formy konsultacji.
Trudno jednak doszukać się w tym zapisie znaczącego ograniczenia udzielania teleporad.
PROPAGOWANIE POSTAW PROZDROWOTNYCH I AKTYWNOŚĆ LEKARZA W SIECI
W nowym Kodeksie podkreślono obowiązek lekarza do informowania społeczeństwa, władz i każdego pacjenta o znaczeniu ochrony zdrowia oraz o zagrożeniu ekologicznym.
Lekarz swoim postępowaniem i wypowiedziami publicznymi nie może propagować postaw antyzdrowotnych.
Powyższe może być szczególnie istotne w kontekście wypowiedzi w Internecie i na serwisach społecznościowych.
Zgodnie z nowym Kodeskem Etyki działania i zachowania lekarza na forum publicznym, w szczególności w Internecie i mediach powinny być oceniane pod względem etycznym tak samo jak działania lub zaniechania w bezpośrednim kontakcie z pacjentem, personelem medycznym czy z innymi lekarzami.
Co więcej lekarz wypowiadając się w zakresie m.in. technologii medycznych, diagnostyki lub terapii na forum (w tym także w Internecie), przy udziale osób niebędących lekarzami, powinien mieć pewność, że jego wypowiedzi opierają się na aktualnej wiedzy medycznej.
PODSUMOWANIE
Nowelizacja Kodeksu Etyki Lekarskiej jest z pewnością znaczącym wydarzeniem dla środowiska. Jak podkreślają reprezentanci Naczelnej Rady Lekarskiej zmiany mają na celu dostosowanie regulacji etycznych do nowych realiów technologicznych pracy lekarza oraz podkreślenie zobowiązań lekarza w relacji z pacjentem.