Po parukrotnym odraczaniu, z początkiem 2024 r. weszły w życie przepisy określające obowiązek wyliczania i zapłaty podatku od spółek oraz podatkowych grup kapitałowych (tzw. podatek minimalny). Choć przepisy w tym zakresie obowiązują już od ponad tygodnia, faktycznie będą miały zastosowanie od 2025 r., kiedy to pojawi się konieczność sporządzenia rocznego rozliczenia w podatku dochodowym za 2024 r.
Czym jest podatek minimalny?
Uzasadniając wprowadzenie podatku minimalnego ustawodawca wskazał, że ma on na celu ograniczenie tworzącej się luki CIT powstającej wskutek sztucznego transferowania zysków do innych krajów a także odzwierciedlenie kierunku myślenia OECD dla zapewnienia ponadnarodowego minimalnego opodatkowania podatkiem dochodowym.
Istota tego podatku sprowadza się do opodatkowania nim tych podatników, którzy nie wykazują dochodu lub wykazują go na minimalnym poziomie. Nie oznacza to jednak, że każdy podatnik CIT generujący straty lub osiągający niską rentowność będzie obowiązany do zapłaty podatku minimalnego.
Kogo obejmie?
Zasadą jest, że podatek minimalny obejmie swoim zakresem podatników CIT, będących (1) spółką (w rozumieniu przepisów CIT) czy (2) podatkową grupą kapitałową, którzy ponieśli stratę podatkową lub osiągnęli rentowność na poziomie 2% lub mniejszą. W wyliczeniach straty i poziomu rentowności pomija się przychody / dochody ze źródła zyski kapitałowe.
Przepisy o podatku minimalnym mają zastosowanie również do zagranicznego zakładu utworzonego w Polsce przez zagranicznego podatnika.
Różnego rodzaju zasady często miewają wyjątki i nie inaczej jest w tym przypadku.
Kogo NIE obejmie?
Niezależnie od poziomu osiąganego dochodu, przepisy o podatku minimalnym nie będą miały zastosowania do podatników CIT:
1) rozpoczynających działalność, za rok podatkowy jej rozpoczęcia oraz w kolejnych dwóch latach podatkowych, następujących bezpośrednio po tym roku podatkowym (z wyjątkiem podmiotów powstałych w ramach restrukturyzacji),
2) uzyskujących przychody niższe o co najmniej 30% w stosunku do przychodów uzyskanych w roku bezpośrednio poprzedzającym dany rok podatkowy,
3) o tzw. prostej strukturze tj.
a) których udziałowcami, akcjonariuszami, wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne
b) i podatnik (ta spółka) nie posiada więcej niż 5% udziałów/ogółu praw i obowiązku w innych spółkach
c) i podatnik (ta spółka) nie posiada innych praw majątkowych zw. z prawem do otrzymania świadczenia jako np. fundator, beneficjent fundacji, trustu czy innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym
4) tzw. małych podatników,
5) którzy uzyskali poziom rentowności co najmniej 2% (czyli większy lub równy) w jednym z trzech ostatnich lat podatkowych,
6) uzyskujących większość przychodów w związku z:
a) eksploatacją w transporcie międzynarodowym statków morskich lub statków powietrznych
b) wydobywaniem kopalin z załącznika do ustawy Prawo geologiczne i górnicze, których cena zależy od notowań na światowych rynkach
c) wykonywaniem działalności leczniczej
d) transakcjami, w których cena lub sposób określenia ceny przedmiotu transakcji wynika z przepisów ustaw lub wydanych na ich podstawie aktów normatywnych,
7) wchodzących w skład grupy co najmniej dwóch spółek, gdzie:
a) spółka dominująca ma min. 75% udziałów w kapitale pozostałych spółek
b) wszystkie spółki z grupy mają taki sam rok podatkowy
c) łączna rentowność spółek z grupy jest większa niż 2%,
8) postawionych w stan upadłości, likwidacji lub objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym,
9) będących przedsiębiorstwami finansowymi w rozumieniu art. 15c ust. 16 ustawy CIT,
10) będących spółkami prowadzącymi gospodarkę komunalną, o których mowa w rozdziale 3 ustawy o gospodarce komunalnej,
11) będących stroną umowy o współdziałanie, o której mowa w art. 20s § 1 Ordynacji podatkowej,
12) będących instytucją finansową w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 7 ustawy Prawo bankowe, której podstawowym przedmiotem działalności jest świadczenie usług finansowych polegających na odpłatnym nabywaniu od wierzyciela wierzytelności powstałych w wyniku zawarcia umowy sprzedaży towarów lub świadczenia usług pomiędzy tym wierzycielem a dłużnikiem,
13) będących przedsiębiorstwami górniczymi otrzymującymi pomoc publiczną na podstawie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego.