Praca wykonywana przez nauczyciela ponad normy czasu pracy z art. 42 ust. 1 ustawy
z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz. U. z 2024 r., poz. 986 ze zm.) jest pracą w godzinach nadliczbowych w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Tak brzmi treść najnowszej Uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2025 r., sygn. III PZP 3/24. Co ona oznacza w praktyce?
Przywołane wyżej orzeczenie zapadło w stanie faktycznym dotyczącym nauczycielki języka angielskiego, która w swojej szkole, poza wykonywaniem codziennej pracy nauczyciela, zajmowała się również koordynacją projektu wymiany zagranicznej dla swoich uczniów. Z uwagi na ogrom pracy i przygotowań koniecznych dla tego rodzaju projektu, faktyczny czas pracy nauczycielki stanowczo wykroczył poza wynikające z Karty Nauczyciela 40 godzin pracy tygodniowo.
Sądy obydwu instancji uwzględniły powództwo nauczycielki o przyznanie jej wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Szkoła skierowała w tej sprawie skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, który finalnie przyznał rację nauczycielce.
„Jak ktoś pracuje dłużej, to kodeks pracy stanowi, że ma prawo do dodatkowej zapłaty lub wolnego. I skoro Karta nauczyciela nie zawiera regulacji w tym zakresie, to oznacza, że stosuje się kodeks pracy. Jeśli nauczyciel przekracza pensum, to trzeba mu zapłacić” –sędzia Sądu Najwyższego Piotr Prusinowski, motywy ustne orzeczenia.
W praktyce Uchwała oznacza, iż nauczyciele którzy przekraczają tygodniowe normy czasu pracy mogą domagać się od swoich pracodawców – szkół, wynagrodzenia oraz dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych tak jak każdy inny pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę.
Stosownie do art. 1511 Kodeksu pracy:
§ 1. Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:
1) 100% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:
- w nocy,
- w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie
z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, - w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;
2) 50% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony w pkt 1.
Tym samym, nauczyciele uprawnieni są do dochodzenia nie tylko pełnego wynagrodzenia za wszystkie godziny przepracowane ponad 40 godzin tygodniowego pensum, ale także dodatkowego dodatku za pracę.
Stosownie do art. 291 Kodeksu pracy, roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
Tym samym, przy prawidłowym wykazaniu faktycznie świadczonej pracy, nauczyciele mogą domagać się należnego im wynagrodzenia podstawowego oraz dodatku za pracę
w godzinach nadliczbowych za ostatnie trzy lata.
W celu oceny ewentualnie przysługującego roszczenia oraz możliwości jego wyegzekwowania zapraszamy do skorzystania z usług Kancelarii JSP Skrzypek i Partnerzy sp. k.