Ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia wprowadza szereg istotnych zmian w zakresie organizacji i odbywania stażu z urzędu pracy. Choć sama idea stażu – jako formy nabywania doświadczenia zawodowego przez bezrobotnych – pozostaje niezmieniona, nowe przepisy precyzują wiele dotychczasowych niejasności i wprowadzają dodatkowe regulacje, które wpłyną zarówno na organizatorów stażu, jak i ich uczestników.
Na czym polega staż z urzędu pracy?
Staż umożliwia osobom bezrobotnym zdobywanie wiedzy i umiejętności poprzez wykonywanie zadań w miejscu pracy, bez nawiązywania stosunku pracy z organizatorem. Dla bezrobotnych to często pierwsza okazja do nabycia doświadczenia zawodowego przy jednoczesnym otrzymywaniu świadczenia finansowego, a dla organizatora – możliwość sprawdzenia potencjalnego pracownika bez formalnego zatrudnienia.
Kto może organizować staż?
Nowe przepisy precyzują katalog podmiotów, które mogą być organizatorami stażu. Są to m.in.:
- pracodawcy,
- przedsiębiorcy niezatrudniający pracowników,
- podmioty ekonomii społecznej i jednostki je tworzące,
- rolnicze spółdzielnie produkcyjne,
- pełnoletnie osoby fizyczne prowadzące działalność rolniczą na własny rachunek.
Stypendium i czas trwania stażu
Podczas stażu uczestnik otrzymuje stypendium w wysokości 160% zasiłku dla bezrobotnych – obecnie to 2755,04 zł brutto miesięcznie. W przypadku krótszego czasu pracy stypendium jest naliczane proporcjonalnie.
Czas trwania stażu to maksymalnie 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo (dla osób z niepełnosprawnościami odpowiednio 7 i 35 godzin). Minimalny średniotygodniowy czas odbywania stażu to 20 godzin, a rozliczenie czasu pracy musi mieścić się w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące.
Nowe limity i ograniczenia
Nowe przepisy wprowadzają liczne ograniczenia:
Limit uczestników: liczba bezrobotnych odbywających staż nie może przekraczać liczby pracowników zatrudnionych u organizatora.
Ponowne odbywanie stażu: bezrobotny nie może odbyć stażu u tego samego organizatora, jeśli:
- wcześniej odbywał u niego staż, był zatrudniony lub wykonywał inną pracę zarobkową,
- nie upłynęły co najmniej 24 miesiące od zakończenia poprzedniego zatrudnienia lub stażu u tego organizatora.
Limit czasowy:
- maksymalny łączny czas odbywania staży u jednego organizatora – 12 miesięcy,
- maksymalny łączny czas odbywania staży przez bezrobotnego – 24 miesiące w ciągu 10 lat.
Sankcje dla organizatorów
W przypadku naruszenia warunków stażu – np. przez niedotrzymanie programu lub nieuzasadnione przerwanie stażu – organizator może zostać wykluczony z możliwości korzystania z większości form pomocy publicznej przez okres 12 miesięcy.
Staż z potwierdzeniem umiejętności
Nowością jest możliwość odbycia stażu zakończonego formalnym potwierdzeniem zdobytej wiedzy i umiejętności – np. egzaminem zawodowym. W takim przypadku:
- staż może trwać nawet 12 miesięcy (bez względu na wiek uczestnika),
- organizatorowi przysługuje premia – 518 zł za każdy pełny miesiąc odbywania stażu, pod warunkiem że uczestnik uzyska potwierdzenie kwalifikacji w ciągu 12 miesięcy od zakończenia stażu.
Nowe obowiązki organizatora stażu
Nowe przepisy dokładnie określają obowiązki organizatora stażu wobec uczestnika. Przed rozpoczęciem stażu organizator musi m.in.:
- skierować uczestnika na wstępne badania lekarskie,
- zapoznać go z regulaminem pracy,
- przekazać pisemny zakres obowiązków i uprawnień.
Ponadto organizator musi zapewnić stażyście m.in. bezpieczne warunki pracy, odzież ochronną, niezbędne narzędzia, profilaktykę zdrowotną oraz ochronę przed mobbingiem.
Inne istotne zmiany
Wśród dodatkowych nowości warto wymienić:
- możliwość odbywania stażu w formie zdalnej,
- możliwość kontynuowania stażu mimo utraty statusu bezrobotnego,
- możliwość delegowania stażysty w podróż służbową i na szkolenia – na zasadach jak dla pracowników.
Podsumowanie
Nowa ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia porządkuje i rozszerza dotychczasowe zasady organizacji stażu z urzędu pracy. Wprowadza większą przejrzystość, wyraźne limity, sankcje za nadużycia oraz nowe formy wsparcia – w tym premie za staże kończące się egzaminem. Zmiany te mają na celu zwiększenie efektywności stażu jako narzędzia aktywizacji zawodowej oraz zapewnienie lepszej ochrony zarówno bezrobotnym, jak i pracodawcom.